Heeft u een Drascombe Coaster en vraagt u zich af ‘Tja, hoe zit dat daar binnen nu eigenlijk allemaal in elkaar, met dat malle midzwaard?´.
Ik deed dat wel en heb het zwaard helemaal uit de boot getakeld voor onderhoud (en dat mocht ook wel eens na 35 jaar). De boot staat in de winterstalling en daar heb ik niet genoeg hoogte om de mast op te zetten. Daarom heb ik van een goedkope tuinbalk een hulpmast van 2,7 meter gemaakt met een volgens mij ingenieus (en volgens anderen nodeloos ingewikkeld) systeem van lijnen en blokken.
Toen het zwaard eenmaal op de operatietafel lag, bleek dat de patient niet meer helemaal gezond was. Het scharnierpunt (het oog waarin de pen zit waar eigenlijk het hele zwaard op hangt) was van 13 mm rond geëvolueerd naar 16 mm ovaal. Kortom: angstwekkend uitgelubberd.
Zeilmaat (en Lugger-schipper) Marc was -ook nu weer- reddende engel en heeft het allemaal vakkundig opgelast en vlak geslepen.
En nu dat zwaard er toch uit was, heb ik het hele geval opgemeten en vastgelegd in een digitale driedimensionale tekening. Niet omdat het moest, maar gewoon omdat het kon.
Het gebruikte CAD-programma is FreeCAD. Dat is een gratis programma dat te gebruiken is op Windows- Mac- en Linux Computers. Het is te downloaden vanaf deze site: https://www.freecad.org/
Om nu te zeggen dat FreeCAD een heel gebruikersvriendelijk CAD-programma is… nee, dat is erg optimistisch. Maar het is gratis en omdat ik het leuk vind om met dit soort programma’s te stoeien heb ik het gewoon maar eens geprobeerd. En op Internet zijn talloze filmpjes te vinden hoe je met het programma om moet gaan.
Als impressie een aantal schermafdrukken van het resultaat.
De tekening van het zwaardgebeuren van Seanymph is als FCStd-bestand (het eigen formaat van FreeCAD) voor geïnteresseerden hier te dowloaden: https://drive.google.com/file/d/1TYcise7o0kldeTq0ahqpJFE8QoftG6oS/view?usp=drive_link
Om het bestand te openen in FreeCAD is enig geduld nodig, het inlezen van het bestand kan langer dan een minuut duren. En wie de standaard versie van FreeCAD gebruikt, krijgt waarschijnlijk een foutmelding over het ontbreken van een ‘Fasteners Toolbench’. De oplossing is om via ‘Tools’ en ‘Addon Manager’ de ‘Fasteners Toolbench’ aan het programma toe te voegen.
Voor de goede orde: Seanymph is gebouwd door Honnor Marine in 1989. En of in uw eigen Coaster alle onderdelen ook precies dezelfde afmetingen hebben is beslist niet gegarandeerd! Het zwaard van Seanymph is in ieder geval op twee punten niet meer origineel. Ik heb namelijk een gat van 10 mm geboord dat kan dienen als extra bevestigingspunt om het zwaard uit en in de boot te takelen en ik heb een extra gat van 6 mm geboord in de twee ‘oortjes’ waar de zwaardband wordt bevestigd. Ik vond het oorspronkelijke gat namelijk angstig dicht bij de rand van de oortjes zitten. Er was daar nog maar 3 millimeter door roest aangetast ‘vlees’ en dat leek mij wat magertjes. Roestig ijzer is niet altijd ‘ijzersterk’ en het midzwaard is toch een vrij zwaar geval (echtgenote Linda was zo bereidwillig om het zwaard op te tillen en daarmee op de weegschaal te stappen, zo kwamen we er achter dat het ruim 50 kilogram weegt).
Als bevestiging tussen de zwaardband en de borstbout die door de oortjes gaat, gebruik ik nu een Dyneema lusje (‘loop’) in combinatie met een eveneens Dyneema soft-shackle. Beiden hebben een breeksterkte van meer dan 1000 kilogram en zijn voorzien van een mantel als bescherming tegen schavielen. Het lusje zit aan de kant van het zwaard om de borstbout(en) en de soft-shackle gaat door het lusje van de zwaardband. Vanwege de beperkte breedte van de zwaardkast wordt de soft-shackle vervolgens met wat takelgaren bijeengebonden om het geheel zo smal mogelijk te laten zijn.
En mocht ik in de loop van het vaarseizoen toch onverhoopt denken ‘Hé waar is mijn zwaard opeens gebleven?’ dan meld ik dat uiteraard via de NKDE-website.
Roel Smidt
Coaster Seanymph
Aanvulling 6 maart 2024:
Erwin van Doeselaar (Coaster Lanterfant 2.0) stuurde naar aanleiding van bovenstaand artikel de volgende reactie:
Lanterfant 2.0 had afgelopen november, erg ongelukkig, een breuk in de rvs kabel tussen het zwaard en het asje van de zwaardlier. En met een geïmproviseerde oplossing begon het TWW.
Voor de lezer zijn hieruit meerdere lessen te trekken.
Ten eerste: controleer minimaal jaarlijks de staat van deze kabel en vervang preventief bij de minste twijfel. Het is het geklooi onderweg echt niet waard. Ten tweede: ga niet met een geïmproviseerde oplossing in de herfst het Wad op. Leerpuntje voor betrokkene.
Ten derde: voer de oplossing zo mogelijk volledig redundant* uit. Net als Seanymph heeft Lanterfant 2.0 twee gaatjes door het zwaard. Nu loopt vanaf elk van beide een Dyneema bandje naar de as van de zwaardlier, waar ze zo zijn vastgemaakt dat bij een breuk in een van beide of een loslaten van een knoop het systeem nog altijd volledig blijft functioneren.
Vaar-wel, Erwin van Doeselaar, Lanterfant 2.0
*Opmerking redactie: ‘redundant’ betekent letterlijk ‘overbodig’ of ‘overvloedig’. Dat lijkt negatief, maar in de techniek is het juist een positieve eigenschap. Daar wil het namelijk zeggen dat een systeem meervoudig is uitgevoerd, althans dat er een tweede systeem is dat de functie kan overnemen als het eerste systeem uitvalt of om andere redenen niet gebruikt kan worden.