een (helaas nogal kort) verslag
Zaterdagmiddag 17 september 2022. Met gemengde gevoelens sta ik in een uitbundig zonnetje op de Helderse Zeedijk te kijken naar het vaargebied voor de Dorus Rijkerstocht / Pride of the Fleet-tocht 2022.
Maar liefst 14 Drascombe-schippers hebben zich van heinde en verre aangemeld om naar Den Helder te komen en deel te nemen aan die tocht.
We waren uitgekomen op 10 Coasters, 2 Gigs (waarvan één open en één met kajuit), 1 Longboat Cruiser en 1 (open) Longboat. Plus een Cornish Crabber en een Chebacco die bij wijze van uitzondering mochten meevaren als ‘Drascombes van de buitencategorie’.
Maar ondanks het grote aantal inschrijvingen is op zee helemaal geen enkel zeiltje te bespeuren. Niet van een Drascombe en ook niet van enig ander zeilschip. Dat komt omdat de tocht is afgelast. Zowel voor de Drascombes als voor de ‘echte’ jachten.
Al is in dit geval ‘afgeblazen’ een meer passende term. Want de tocht, waar ik mij al het hele jaar op had verheugd, is letterlijk afgeblazen door Aeolus himself. Het Marsdiep wordt deze middag gekenmerkt door witte schuimkoppen.
En dat heerlijke septemberzonnetje wordt regelmatig onderbroken door zeer herfstachtige regenbuien met windstoten van 7 (en soms zelfs een kleine 8) Beaufort.
Het besluit om de tocht te annuleren is al genomen op woensdagavond 14 september. Dat is gebeurd omdat ‘de Pluim’ toen liet zien dat er deze zaterdag rekening moest worden gehouden met buien en harde windstoten.
De Pluim
De weersverwachting werd onder meer vormgegeven in de zogeheten ‘pluim’. Dat is een grafiek die wordt gemaakt door de op dat moment meest recente meteorologische gegevens 52 keer te berekenen. De eerste berekening wordt gemaakt volgens een zeer gedetailleerd weermodel (hoge resolutie). Die berekening wordt de ‘operational run’ genoemd. Vervolgens is er een tweede berekening in minder detail (lagere resolutie). Dat is de ‘control run’. De overige 50 modellen worden op dezelfde manier berekend als de control run, maar ieder model heeft een iets andere begintoestand. Hiermee wordt de onzekerheid in de pluim weergegeven. Liggen de modellen dicht bij elkaar, dan is de betrouwbaarheid van de verwachting groot. Daarentegen is de betrouwbaarheid laag als de modellen ver uit elkaar liggen. De onzekerheid in de verwachting neemt natuurlijk toe naarmate de voorspeltermijn toeneemt. Dat maakt dat in de grafiek de verschillende lijnen steeds verder uit elkaar komen te liggen. Het lijkt dan een beetje als een rookpluim. Vandaar de naam ‘pluimverwachting’.
Op woensdag 14 september liet ‘de pluim’ zien dat er voor zaterdagmiddag 14:00 uur bij Den Helder windstoten uit het NNW werden verwacht van zo’n 60 kilometer per uur. Dat komt overeen met een hele dikke windkracht 7 (windkracht 7 loopt van 50 tot en met 61 km/u). Overleg met de KMJC en de NKDE leidde tot het oordeel dat daarmee de grens wordt overschreden om nog verantwoord een veilige Dorus Rijkerstocht/Pride of the Fleet-tocht op Marsdiep en Texelstroom (of Malzwin) te organiseren. Voor een Drascombe Drifter 22 of een Gig met een meerkoppige wedstrijdbemanning van doorgewinterde zeewaterbikkels zou het misschien nog wel te doen zijn (dit natuurlijk ter beoordeling door de schippers zelf). De organisatie had echter ook te maken met kleinere bootjes en met mensen die solo varen en misschien nog niet zoveel ervaring hebben met het Marsdiep en de Texelstroom. Ook het uitzetten van een route in de (betrekkelijke) luwte van de Texelse wal leek geen optie. Met de verwachte weersomstandigheden zouden de Drascombes maar weinig zeil kunnen voeren en -mede vanwege de vloedstroom- waarschijnlijk niet voldoende hoogte kunnen maken om van Den Helder over te steken richting NIOZ-haven. Wat nu te doen? Gewoon maar de zaterdag afwachten? Maar dan zouden er wellicht diverse mensen naar Den Helder komen om hier dan te moeten horen dat hun moeite voor niets was geweest. Dat was toch ook niet de bedoeling.
Het zag er niet naar uit dat de windverwachting voor zaterdag een aanzienlijk gunstiger beeld zou gaan opleveren. Daarom is woensdagavond de knoop doorgehakt en besloten -en per email bekendgemaakt- dat de tocht geen doorgang zou vinden.
In de dagen die volgden, lieten de pluimen een onveranderlijk somber beeld zien. En op de zaterdag zelf spraken alle berekeningen zelfs van windstoten van 8 Beaufort.
Ook uit de metingen op zaterdag, in dit geval van het NIOZ-meetpunt in het Marsdiep, bleek dat er ter plaatse daadwerkelijk stoten van 8 Beaufort zijn geregistreerd. Dat was tussen 12:00 en 14:00 uur, dus midden in het voor de zeiltocht geplande tijdvak.
In de metingen is te zien dat het ging om gemene vlagen, waarbij de windsnelheid in korte tijd kon variëren van 4 Bf naar 8 Bf en omgekeerd.
‘Gelukkig maar’.
Want stel je voor dat de weersverwachting niet was uitgekomen en we vandaag prachtig Drascombe-weer zouden hebben gekregen met een steady 4 of 5 Beaufort. Dat zou -na het afgelasten van de tocht- pas echt zuur zijn geweest.
Positief her-etiketteren heet zoiets. Maar dat neemt niet weg dat het vandaag wel degelijk ‘Balen 2.0’ is. Ook voor Jeroen en Joost (de havenmeesters van de KMJC) want zij stonden klaar om al die Drascombes met open armen te ontvangen.
Volgend jaar gaan we in de herhaling. Misschien een datum prikken ergens in Juni?
Roel Smidt