Na lang met de gedachte rond gelopen te hebben, heb ik dan eindelijk de daad bij het woord gevoegd. Het eigenhandig bouwen van een houten boot.
En aangezien dit niet een klus is om lichtvaardig aan te beginnen leek het mij beter om het de eerste maal in schools verband te doen. Dus moest er een school gezocht worden, welke het volledige proces van kiellegging tot het besprenkelen met champagne en bijbehorende proefvaart in een redelijk korte tijd kon verzorgen, waarbij het te bouwen vaartuig ook nog eens aan mijn smaak moest voldoen. Dit kon dus bij de bootbouwschool van Bert van Baar, gelegen op het terrein van het historisch erfgoed De Hoop aan het Uitgeester meer. Deze had voor de april/mei maand de Matinicus Double Ender op het programma staan waar een klas van 10 cursisten mee aan de slag kon.
Zaterdag 28 april was het zover en de klas van 10 meldde zich in de werkplaats van de bootbouwschool, waar we met koffie en een korte introductie de plannen van de cursus doornamen. Daarna meteen aan de slag, waarin een deel het spantenraam ging opzetten, een ander deel met de kielbalk aan de slag ging en de rest met de steven en hekbalk aan de slag ging. Binnen de eerste dag was de kielbalk geplaatst en hadden we al zicht op de eerste voorzichtig contouren van wat een fraaie zeil/roei sloep moest gaan worden. Vanuit planken mahonie werden gangen gezaagd, steeds links en rechts tegelijk en na het plaatsen van de stevenbalken was het moment aangebroken om de eerste gang, de zandstrook te plaatsen. Deze valt precies in een van te voren geconstrueerde sponning, waarbij de gang een raakvlak (overlap) van plm. 2 centimeter met de kielbalk heeft, en de uiteinden in een sponning in steven en hek vallen.
Zeker de zandstrook moet d.m.v. stomen de juiste tordering en buiging krijgen om netjes strokend op zijn plek te komen. Voor het stomen wordt de gang in een lange houten kist geplaatst, welke onder stoom gezet wordt vanuit een kookketel. Na zo’n 35 minuten is de gang goed vervormbaar en word deze snel geplaatst en in model gedrukt, en met klampen vastgezet. Gang 2 en 3 gaan op dezelfde manier, de rest van de gangen gaan er koud tegenaan.
Alle gangen moeten geconstrueerd vanuit een mal worden, en daarna met de schaaf en beitel worden pasgemaakt. Steeds werden de nieuwe stappen groepsgewijs voorgedaan, en heeft een ieder de kans gekregen om daadwerkelijk een gang vanuit een mal te construeren en pas te maken. Alle gangen zijn daarna met behulp van koperen nagels aan elkaar geklonken.
Nadat alle gangen geplaatst waren, is de zwaardkast op de kielbalk gebout en konden de eiken spanten er in gestoomd worden. Zelfde proces, waarbij de spanten ongeveer 25 minuten gestoomd worden en er daarna door 2 man ingebogen worden, waarbij een derde het hete spant met de voet op de kielbalk in model drukt. Tussen alle bedrijven door werden de banken, kikkers, knieën, slijtlijsten, het zwaard, roer en de vlonders gefabriceerd. Ook heeft iedereen alle machines leren bedienen, en hebben we er daadwerkelijk mee gewerkt.
Na 8 dagen meten, zagen, schaven, beitelen en klinken was het moment daar om de boot in gebruik te nemen. Nadat de bouwmeester het fraaie scheepje met een scheut champagne het beste had gewenst is ze tewater gelaten, en hebben we allen een proefvaartje gemaakt.
Hierna is de boot verloot onder de liefhebbers (2 man) welke haar graag in bezit wilden hebben.
Ze is voor de materiaal kostprijs het trotse bezit geworden van cursist Bert, welke haar in Friesland zal gaan bevaren.
9 inspannende dagen, met als resultaat een zeer fraai scheepje, een scheepslading kennis opgedaan, en een dosis zelfvertrouwen om (ooit) zelf een project op te starten en tot een goed einde te brengen. Een geweldige ervaring!
Marc Langbroek
Coaster “Kittiwake”
Breezand