Woensdag 20 mei 1998
Tour al sinds afgelopen zaterdag door lispelende prielen, kolkende slenken en golvende geulen als een soort ‘feeder cruise'(= beetje oefenen) in aanloop naar de NKDE Hemelvaart Tocht 1998. Tot nu toe stralend weer en, aan wind zeker geen gebrek gehad!
Om broer Antoine op te pikken is gisteren al de haven van West Terschelling opgezocht waarna er die middag zalig gedronken en bijgekletst kon worden op het minieme terras voor uitspanning de Walvis dat een riant uitzicht over de droogvallende Noordsvaarderbiedt. De zon liet zich eind van die middag niet onbetuigd maar tegen de avond zochten we in goed gezelschap van de schipper van de Sequana, ook op Terschelling (afkomstig van de Dodemansbol op doorreis naar Harlingen), het Amsterdamsch koffiehuis op voor een smakelijk avondmaal.
0710 Ontwaakt. Douche rituelen voor het grote afzien begint. Mijn douche stopt terwijl ik geheel ingezeept onder de straal sta. Dit was sinds Frankrijk 1981 niet meer voorgekomen. En dat bij een minimum inworp van twee gulden tegen één frank toentertijd: verschrikkelijk! Een gek racet op een gemotoriseerde step over de steiger en vliegt bijna uit de bocht, helaas niet te water. Harders zwemmen in overvloed door de haven terwijl Sequana rond 0910 de tocht naar Harlingen aanvangt om daar een opstapper aanboord te nemen. Wij weer op naar de Walvis, zogenaamd om Sequana nog even na te kijken, maar eerder als excuus voor nog eens koffie met gebak.
Terug op de haven telefonisch contact met het vaste land: Riddle Of The Sands is wegens overmacht (lees: werkdruk) voor het eerst verhinderd en Pride Of The Fleet blijkt nog in Den Helder te liggen, in ieder geval niet à la minute gereed voor vertrek vanuit Harlingen morgen… Ik meen verslagenheid in beider stemmen te bespeuren.
1205 Afvaart richting Wierschuur (even ten oosten van Oosterend). Geëvalueerd hoe het kan dat Harlingen als afvaart plek wordt gedecreteerd en de decrator daar wellicht zelf niet verschijnt. Antoine moet duidelijk nog inslingeren! Langs de Doodemanshoek en door de Botslenk. Begint daar toch wel flink frisser te worden. Extra kleding aan.Het waait niet hard, maar de vloed stroom zit goed mee.
1445 Lunch kort na het wantij op het Terschellinger Wad. Zeer kopieus, zoals gebruikelijk, zodat we de tijd hebben alle routes door te nemen: voor de kring leden vanuit Harlingen en tegelijkertijd onze eigen opties. Nog even verder varen, voornamelijk onder de kust kruipen, een leuk strandje opzoeken, en om 1710 ten anker net buiten het natuurgebied voorbij de Wierschuur. Moeten zorgen om 1900 zeker één voet water onder de kielbalk te hebben, anders hebben we morgen een probleem,tenminste, als we willen varen. Dat lukt voor het moment schijnbaar allemaal, even afwachten wat het effect morgen is.
Heerlijk gegeten. Totale lethargie van Antoine brengt mij tot activiteit. Kontakt met Riddle Of the Sand en Olle (resp. in Amersfoort en Kaagdorp) en werken plan uit om de gruppe morgen halverwege Harlingen – Terschelling ergens in de Oost Meep te ontmoeten. Rond 2255 (vroeg dus) te kooi. Barometer nu op 1019Mb.
Donderdag 21 mei 1998
Na een heel rustige nacht (geen water) te 0830 wakker. Ik rol uit m’n zak met fantasieën over een diner van kokkels en anderschelp en gebroedsel afgeblust met waddenslijk. Vannacht één keer wakker geweest en buiten rond gekeken – die heerlijke rust, alleen maar vogel geluiden om me heen. Yraida moet echt een stukje in de modder zijn gezakt want ze ligt als een huis. Er ontstaan grootste plannen voor wandelingen over het verder uitgestorven wad. Barometer is inmiddels vijf punten gedaald, maar het schijnt dat het vannacht pas ècht hard gaat poeieren. We zien wel. Tot 1045 gepoedeld met ontbijt, scheren enz. Grote overpeinzingen of we nu op blote voeten of met laarzen aan het wad om ons heen moeten verkennen.
Olle belde. Zes boten (waaronder twee longboats) vertrekken rond 1230 vanaf Harlingen via het Kimstergat, Vlakte van Oosterbierum richting Oost Meep, V2. Verwachten er 2,5 uur over te doen. Gaan daarna richting Boschplaat (Terschelling) of naar Ameland. We kunnen ze toch haast niet missen? Lange wandeling van 1130 – 1330 over de platen voor de eerste, tweede en derde slenk, daarna langs de kust terug. Verschalken een flinke hoeveelheid zeekraal (welke volgens mij ƒ 70,- per ons kost in Bussum, Antoine besluit in de zeekraal te gaan: aanmerkelijk winstgevender dan de handel in IT-ers en een stuk frisser!).
Vinden een 22,7 liter brandstof tank die meegenomen wordt omdat de huidige aan het desintegreren is o.i.v. aanhoudende zeewater invloeden. Alleen, waar laten we ‘m? Mooi weerbericht opgepikt voor de komende dagen.Om 1440 laat Olle bericht achter op de voicemail: ze halen V2 niet. Liggen vast op de Vlakte van Oostbierum. Inmiddels heb ik een veertigtal kokkels en andere schelpdieren verschalkt, d.w.z. uit de zwarte slik rond Yraida gewroet. Ik geloof dat die vanavond moeten worden genuttigd.
Het is 1500 en we liggen nog steeds hoog en droog. Dat was niet de bedoeling! Geduld is echter een schone zaak.Olle meldt dat enkelen overwegen tegen de stroom in naar Ameland te varen: mannetjesputters. Een schip is na de Harlinger havenmond afgebogen in zuidelijke richting, maar Olle meldt om 1545 ‘See you at V2’.
Eindelijk water, Antoine ontsteekt in ongekende nautische activiteiten.Te 1615 afvaart richting V2, een zuidelijke koers. We lijken wel gek om met af en toe 8.2 Knotsen van die heerlijk beschutte hoge wal af te scheuren. Elke meter zal later zwaar bevochten moeten worden. Ruim voor de wind, gereefd grootzeil en fok te loevert,af en toe planeren we zelfs een golftop af.
Na dik een uur hebben we nog niets gezien – geen Drascombe te bekennen en sowieso slechts schuimende golven. We blijven speuren en spotten uiteindelijk om ongeveer 1730 Olle en Whisper Of Sunart ter hoogte van het Vingegat. De andere schepen blijken terug naar Harlingen te zijn. Het waait inmiddels behoorlijk, zeker NW5 soms misschien wel zes – een vrij krachtige wind. We draaien even bij maar geraas overstemt pogingen tot een diepgaande conversatie.
Op weg naar de Terschellinger Noordkaap, ONO, met de stroom even later knalhard onder de lij. Onder drie sterk gereefde zeilen maken we een aantal lange slagen naar de eilander wal maar besluiten op een gegeven moment toch het grootzeil te strijken. Druil en fok worden vol uitgerold en het schip is weer volledig onder controle. De aanloop van de Koffieboonenplaat is zonder meer glorieus: op de riem, spelend met de zwaardval, langzaam vastlopend in ondiep water. Prachtige luchten, jagende, krijsende sterntjes, dit alles overgoten door een ondergaande wadden zon. We liggen dan op het uiterste puntje van Terschelling in een ruige verlaten wildernis. Hoewel de wind nog steeds huilt, kabbelt het water langzaam weg in het Boschgat (door sommigen ook wel de Gronden van Joop genoemd omdat daar, in het gat tussen Terschelling en Ameland, ooit een coaster om ging die overigens na renovatie nog steeds vaart).
Als we eenmaal liggen maakt Antoine snel twee blikken Patak (Indiase noodrantsoenen) klaar. Dat maakt ons snel weer warm, want ik schijn, volgens Antoine, na deze vochtige ervaringen me toch licht hypotherm te gedragen. Naast ons opent de meest noordelijke McDonalds van Nederland: Olle ontsteekt een efficiënte TL verlichting in de spacious cuddy. Het is onze eigen schuld,Chris’ nieuwe Feuerhands staan nog achter in onze auto. Yraida’s voorstel om morgen bij first light af te varen wordt door de rest van de vloot resoluut van de hand gewezen.
Vijdag 22 mei 1998
Uiteindelijk pas om 0630 af gevaren. Het blaast nog behoorlijk! We gaan op de riem vlak onder het eiland door. Moeten na vastloper op Oosterom (+1.80 LLWS) over boord en onder vol tuig de boot uit de wal naar dieper water duwen. 0830 Voor anker onder de Wierschuur en maar eens uitgebreid koffie gedronken. Zien Olle aan de zuid einder voorbij schuiven. Gaan pas om 1000 uur en een half pak koekjes verder weer ankerop en varen eigenlijk het hele stuk halve wind op de riem. Bij de Doodemanshoek gaat het roer er in. Het is toch altijd een mooi stukje naar West toe. Schuitengat in en we ontwaren op het zuidelijkste puntje van de Noordsvaarder, onder de Spatplaat, Olle voor anker die daar waarschijnlijk al een tijdje op Yraida ligt te wachten. We proppen rap ieder een paar boterhammen (recept: dubbele sneden volkorenbrood, dik besmeerd met notenmoes, komkommer en sambal manis) naar binnen en gaan om 1236 na het weerbericht, weer ankerop.
Duiken de Vliesloot in en komen aldoende de winnaars van de Sloepenrace 1998 tegen. Een ongelofelijke hoeveelheid overheids schuiten is voor de beveiliging van de race in touw. Veiliger zijn wij nog nooit de Vliestroom over gestoken. Hoewel, een heftig half uurtje is ons deel op een alle kanten op springende Yraida. We oefenen weer eens het zalige afvallen van de golfkam om de ergste klappen te voorkomen. Spektakel,ook om Olle te zien gaan. De puts bewijst aanmerkelijk beter te functioneren dan de boordpompen!
Om 14:30 aan elkaar voor anker in de verlaten kom naast de haven van Vlieland. Uitgebreid gedoucht, familie aan boord die toevallig op Vlieland vakantie viert, gezellig. Ik bereid de kokkels die heerlijk wads smaken. Whisper is echter nog in geen velden of wegen te bekennen. Om 1630 afvaart richting Dodemansbol op de riem. Heel genoeglijk tochtje in de zon op de laatste uurtjes van de vloed. Inmiddels is de luchtdruk flink opgelopen tot 1022Mb en staat het apparaat weer op zonnig. De wind neemt wat af, erg prettig allemaal. Voor anker op het Posthuiswad, Olle komt naast ons liggen en start een gestage aanvoer van cool Corona’s en divers notenmixen. Maken grootste plannen voor morgen, een rondje Vlieland wellicht: over de Eierlandse gronden en uit komen op de Richel.
Er ankeren nog enkele Drascombes onder de rede. Gesprekje met de baas van de Loodsman. Ze zijn met vier bootjes aan het varen en hebben inmiddels een ree soldaat gemaakt die een van hen bij zich had. Al met al toch nog laat te kooi maar we liggen welzalig droog. Een rustige nacht lijkt ons deel te zijn.
Zaterdag 23 mei 1998
Een wat bewolkte nacht voor Antoine. Wakker worden en geen clou waar hij was! Toen dat eenmaal duidelijk was nog geruime tijd nodig om te bedenken waar ook alweer de uitgang was, gedesoriënteerd in een Drascombe wellicht? Al dit gedoe resulteert in een uitermate langzame start terwijl ik Yraida – naar het dan schijnt – van een dag stilliggen red door op tijd het anker te lichten.
Om 0842, drie kwartier later dan gepland, afvaart in druilerig regentje dat gestaag toeneemt. Olle was verstandig en vertrok op schema, het tij wacht hier namelijk niet. We emmeren in plensregens richting Eierlandse gat. Ik zal er verder niet omheen draaien, om 1000 zitten wij muur en muurvast, inderdaad, zo’n twintig meter noordelijk van het Lange Gat boven op het Keteldiep. L’Histoire se repète, want het is niet de eerste keer dat dit ons op deze plek overkomt. Als Antoine niet zo langzaam was geweest en als ik niet zo dicht langs de tanks had gewild… dan hadden we leuk door het Engelschmangat kunnen springen om vervolgens Vlieland te ronden en op de Richel te overnachten. Enfin, een dagje rustig liggen en fouragerende lepelaars kijken is ook fijn. Nu besluiten we dan maar (over een uur of zes) achterlangs over de Waardgronden naar de Richel te varen.
We zien Olle liggen op de afgesproken coördinaten, maar kunnen ze niet bereiken. Uren lange wandeling naar het baken op de zuid hoek van het eiland. Stuiten echter op diverse ondoorwaadbare plaatsen en hebben geen zin ons te ontkleden in deze barre omstandigheden. We komen aldus niet bij het doel maar spelen leuk met het peilkompas, bedenken een aantal nieuwe wapensystemen voor de Klu maar moeten helaas afzien van de demontage van een paar nummerplaten van de kapotgeschoten tanks. Onderwijl zijn we in gedachten regelmatig bij Olle, inmiddels aan de noordzijde van het eiland. Helemaal als met het stijgen van de Noordzee het gebrul van de branding op de Vliehors een aanvang neemt, we horen het echt in crescendo: daar varen onze vrienden, alleen, in striemende regenbuien.
Na een uitgebreide lunch drijven we eindelijk om 1532. Ik verwachtte dat om 1600, Antoine om 1500. We hadden echter een kompromis gesloten op 1530. Om 1606 varen en om 1643 alweer vast op het wantij van Vlieland: Thee tijd terwijl het zonnetje eindelijk doorbreekt.Rond 1715, 92° varend verder. Zien de Twentse A-selectie o.l.v. de Loodsman richting Eierlandsche Gronden vertrekken.Komen drifter Bruinvis tegen, rustig in zuidwestelijke richting onder fok en druil de Vliesloot afvarend. Dan door naar de oostkant van de Richel. Olle ligt er al en we ondergaan met gezonde jaloezie de enthousiaste verhalen van hun tocht rond Vlieland. Opkloppend tussen de Kolk en de Steenplaat (de vaste woon- en verblijfplaats van een dertig-tal zeehonden), door het Engelschmangat naar de Eierlandsche Gronden. Ten NO en ZW van hen breekt de branding op de banken, ze vinden een ±500 meter breed gat in de brekers en steken om 1430 NNO naar buiten voor een prachtige tocht langs het Vlielander Noordzee strand. Om 1530 wordt het Posthuis al dwars gepeild, dat is een snelheid van zeker 6 Kts! Als troost bakken ze twee overheerlijke bananen-kruidenbitter pannenkoeken voor ons.
Pas om 2215 klaar met de afwas en shipshape gemaakt. Inmiddels liggen we letterlijk hoog en droog, huilt de wind weer eens hard door het wand en klettert de regen op de behagelijk warm gestookte cuddy. De barometer is inmiddels naar 1015Mb gekelderd terwijl hij vanmiddag nog op 1022 Mb stond!! Dat belooft morgenvroeg een mooie tocht te worden. Antoine wordt voor vannacht de druilwacht aangezegd die hij vriendelijk doch beslist afwijst.Om 2305 doven de vuren.
Zondag 24 mei 1998
Om 0700 de klamme lappen van ons af geschud en Antoine, die na gisteren nog wat heeft goed te maken, sprint als eerste aan dek. En jawel: om 0800 reeds aan de brassen! Gemoedelijke tocht samen met Olle door de Blauwe Slenk naar Harlingen (leuke route ten noorden van de Pollendam) alwaar het grote teuten weer een aanvang neemt en wij onze draaltax c.q. treuzelquote tot grote hoogten weten op te zwepen.
Olle staat al hoog en droog op de trailer en schipper en bemanning komen afscheid nemen (1500) als wij pas aan onze tweede boterham schapenkaas-tomaat-avocado zitten. We liggen dan ook wel majestueus afgemeerd langs de Douane schuit in de Willemshaven. Daarna Yraida op de trailer gesjord (glibberige helling met laag water) uitgelikt, en al doende pas om 1745 gereed voor de verdere terugtocht over de weg. Wat Yraida en Olle betreft weer een top tocht, jammer alleen dat we weinig kring leden meer tegenkwamen. Later bleken enkelen voorde alternatieve route Kornwerderzand, IJsselmeer gekozen te hebben terwijl de Whisper via West Terschelling en Vlieland haven een dag eerder al was teruggekeerd naar de Willemshaven.
Zou het wellicht tijd zijn voor een brede kring evaluatie van deze traditionele NKDE vaart? Ik denk het eigenlijk niet:wie komt die komt, toch? Yraida’s bemanning heeft er de voorgaande jaren al blunderend en ‘al doende lerend’ van de ervaren rotten in ieder geval een diepe Drascombe/waddenrelatie door kunnen ontwikkelen, die neemt niemand ons meer af! Het TWW’98 vertrekt onder meer daarom, ijs (geen weder) dienende, op 5 november vanuit Lauwersoog.
Tekst: Michel Maartens, met hulp van Antoine Maartens, Chris van den Broek, Klaas Hoogewerff en Daniel Colville.