Met Zandloper in Zweden (deel 1)

De Zweden zijn terecht trots op hun Archipel. Met meer dan 20.000 eilanden voor de kust van Stockholm is het een prachtig natuurgebied met ontelbare baaien en onbegrensde vaarmogelijkheden. Niet helemaal onbegrensd natuurlijk want vaak liggen er rotsen in de weg.

Na jaren verlangend de Google Earth kaart van het gebied te hebben bestudeerd moest het er dit jaar maar eens van komen. Bezwaren als: ‘De afstand is te groot’ (ca. 1300 km) en ‘Het zal wel koud en nat zijn’  verliezen het.

Voorbereiding is altijd belangrijk en begint met het aanschaffen van kaartensets en vaargidsen bij de firma Datema (gevestigd in de binnenstad van Gorinchem). Daarnaast moet er natuurlijk een oplossing gevonden worden voor het verwachte restrictieve drankbeleid van de Zweedse overheid (de Zweden zelf staan een stuk liberaler tegenover drank). Om Zweedse vrienden te maken is drank handig aan boord en je zal niet veel mogen invoeren. Smokkelen dus maar. Sommigen opperen om sterke drank te laten inblikken, bv Campari als tomatensoep. Na uitgebreide bestudering van de invoerregels valt het allemaal reuze mee. Per EU-burger mag het volgende worden ingevoerd: 10 liter sterke drank en 20 liter likeur en 90 liter wijn (waarvan max 40 liter mousserend) en 110 liter bier. Dus de maximale belading van Zandloper en niet de invoerrestrictie zal van invloed zijn op het aantal Zweedse vrienden dat we kunnen maken.

Over muggenoverlast horen we tegenstrijdige berichten. Op zout water zou het meevallen en de grootste overlast is in juli en augustus tot ‘Je wordt helemaal lekgeprikt’. Voor de zekerheid maar een klamboe aangeschaft die hangend aan een touw tussen druil- en hoofdmast over de hele kuip gehangen kan worden. De muggen die toch de verkeerde kant van het klamboe-net kiezen komen de -voor een paar euro aangeschafte-Electrische Fliegenklatsche tegen (voor de tennisspelers: ook goed voor het oefenen van de volley). Nu kan er in principe niet veel meer misgaan met het happy-hour.

Rensholmen

Zandloper en schipper hebben de laatste week van mei en de maand juni vrijgemaakt in hun agenda. De schipperse kon minder tijd vrijmaken en vliegt later naar Stockholm om de laatste drie weken mee te varen.

Zeilmaat en zeer ervaren Drascombe-schipper Frank rijdt en vaart de eerste week mee. Erg gezellig en een grote hulp bij het opstellen van navigatieprocedures om al die rotsen daar te ontwijken. Ook voert Frank achteloos nog tal van upgrades door aan boord van Zandloper.

Na 800 km stoppen we op een mooi gelegen familie-camping in Denemarken voor de nacht (Zandloper als camper) met het havenrestaurant op loopafstand. Frank spreekt een paar woorden Deens en is in staat de menukaart te vertalen. ’s Avonds eten we vis (rødspætte) met een lokaal biertje op het terras, nog in het zonnetje. Het begin kan niet beter.

De volgende dag begint met de veerbootovertocht naar Zweden (overtocht ca. 20 minuten, vertrek ieder kwartier) waarna het nog ca. 600 km snelweg-rijden is naar Nyköping dat ca. 60 km ten zuiden van Stockholm ligt. Wij komen daar aan om ca. 15.00 uur, dus tijd genoeg om Zandloper uit te pakken, te water te laten, een ligplaatsje voor de nacht te vinden, inkopen te doen en om een plek te vinden om auto en trailer voor een aantal weken veilig te stallen. Nyköping is een goede startplek omdat het een leuke stad is met trailerhelling en goede openbaar vervoerverbindingen, zodat auto en trailer opgehaald kunnen worden om Zandloper eventueel elders uit het water te halen. Ervaring leert dat dit een hoop planning-perikelen overbodig maakt. (Je hoeft bv niet al een week voordat je terug moet geforceerd tegen de wind in weer richting startpunt).

Alles loopt gesmeerd. Alleen ligt de gastenhaven aan de overkant, tamelijk onbeschut en de wind staat er pal op. Frank vindt echter een goede plek vlakbij tegen een ondiepe openbare walkant bij een beschutte maar voor gasten gesloten jachthaven. De auto kan gratis op het parkeerterrein blijven staan. Parkeren van de trailer is riskanter. De nieuwe op maat gefreesde en van ruimtevaart materiaal gemaakte rollen kunnen een gewild doelwit zijn van dieven. Bij een nautisch bedrijf even verderop mogen we de trailer op het afgezette terrein parkeren. De eigenaar weet eigenlijk niet wat hij als vergoeding moet vragen maar een Hollandse fles jenever is zeer welkom. Dat scheelt weer in de belading.

Lunchstop in Zweden

Op de eerste zeildag is het stralend weer en zit de wind in de westhoek. Gunstig, gezien de gemiddelde ZW-NO richting van de kust. Het plan is te overnachten in de besloten lagune van het eiland Aspö ca. 18 mijl NO van Nyköping. Navigeren in dit mooie gebied is wennen en geconcentreerd blijven. De betonning is keurig verzorgd maar ligt af en toe ver uit elkaar. Daar komt bij dat het identificeren van al die eilandjes lastig is. Er zijn er teveel en meestal liggen ze gedeeltelijk voor elkaar zodat ze moeilijk te herkennen zijn van een afstand. Wat helpt zijn de voor Zweden typische stenen torentjes als bakens op de grootste eilanden. Deze zijn van ver al te zien. Verder is het zaak nauwkeurig een veilige kaartkoers om te zetten naar kompaskoers tot aan een herkenbaar punt. Een belangrijk hulpmiddel is een zelfgeknipt rood pijltje van plakband gebleken dat op de kaart de actuele positie en vaarrichting aangeeft en regelmatig wordt verzet. Anders is het telkens als je op de kaart kijkt weer zoeken waar je ook alweer bent tussen al die eilanden en een vergissing is snel gemaakt.

Navigatiepijl

De route naar Aspö voert kronkelig langs eilanden, baaien en een aantal nauwe doorgangen die allemaal redelijk bezeild blijken. Over sommige kronkelige stukjes doen we redelijk lang maar het is zo mooi dat het niet lang genoeg kan duren. In een prachtige baai tussen twee nauwe doorgangen houden we een lunchbreak en leggen voor het eerst op z’n Zweeds aan. Met de punt naar een rots met twee lijnen vast aan bomen en met een anker over de achtersteven. Staand vooruit roeiend, valt deze procedure goed uit te voeren. De stap of sprong van de punt op de rots vergt de meeste concentratie. Lekker lunchen en wat wandelen. Het is zo warm dat Frank een duik in het heldere water neemt. Een zwempartij van korte duur want met 18 graden ben je zo weer afgekoeld.

Na de lunch door naar Aspö dat een natuurreservaat is waar je kunt wandelen en dat voorzien is van keurige wc’s, wasgelegenheid met warm water etc. De Zweden hebben het goed voor elkaar. Meestal staat er op de eilanden ook een vuurplaats met BBQ klaar inclusief hout en papier op een droge plek en een gasaansteker.

Na happy hour, wandeling, uitgebreid diner en wat lezen gaan we voldaan slapen hoewel het nog niet echt donker wordt en over een paar uur alweer licht gaat worden. (De olielamp met extra brandstof is de hele vakantie niet van zijn plaats geweest.)

De weersverwachting is harde wind (Bft 5) uit het noorden en de volgende dag Bft 4 uit het zuiden. In flexibele Drascombe planning betekent dit de eerste dag terug naar het zuiden en de dag erop weer naar het noorden. We blijven dan wel in dezelfde omgeving maar het aantal te bevaren routes en mogelijk aan te lopen eilanden is groot en een route die de ene dag niet bezeild is, is dat de volgende dag wel.

De volgende dag brengt ons 25 mijl zuidelijk naar Nävekvarn aan de noordoever van de Braviken Fjord waar we aanleggen en overnachten in een rustige jachthaven. We vragen aan een Nederlands gezin dat met hun boot in de haven ligt waar we in de buurt goed kunnen eten en krijgen als antwoord dat het restaurant nog gesloten is (het Zweedse zeilseizoen is nog niet begonnen) en dat goed eten alleen bij hun aan boord mogelijk is maar dat ze helaas al gegeten hebben. Maar zelf een topmaaltijd maken, is geen probleem want Zandloper is volgeladen met verse groente, kruidenmengsels, Amsterdams zuur , eieren, kroepoek etc. zodat een complete nasi goreng maaltijd met een lekker koel biertje heerlijk naar binnen wordt gespoeld.

Tappstrom

De volgende dagen varen we op een relaxte manier weer naar het noorden waar we (na een stevige regenbui) in het authentieke plaatsje Trosa aankomen. Onderweg genietend van alle natuur en van de vele zomerhuisjes (soms villa’s en paleizen) in oorspronkelijke rode en gele kleurstellingen. Vele met eigen steiger en een sauna aan de waterkant. Het lijkt wel of iedere Zweed zo’n zomerhuisje (stuga) bezit. Zweden is een welvarend land. Trosa is bij buitenlandse water-toeristen wat minder bekend omdat het buiten de gebaande vaarroutes ligt maar is bij de Zweden zeer geliefd. Er ligt een nieuwe steiger met 100 extra gastenligplaasten omdat de bestaande met 200 ligplaatsen te krap is in het hoogseizoen. Zandloper ligt in het stadje met maar vier andere boten lekker ruim zo vroeg in het seizoen. Ook het liggeld valt in het voorseizoen dan mee (of je ligt gratis als de havenbeheerder de moeite niet neemt om voor een paar bootjes naar de haven te komen). In het hoogseizoen is het voor kleine boten prijzig omdat er vaak een eenheidsprijs wordt gerekend (alle boten < 12 meter).

In Trosa gaat Frank van boord en met de bus naar Stockholm voor de terugvlucht naar huis. Het happy hour is daarna lang zo gezellig niet meer en het Zweedse bier met laag alcoholpercentage helpt het leed niet te verzachten.

Rob Moot
Coaster Zandloper